Prace z lat 40. stają się kluczowe dla całej twórczości autora. Jego wrażliwie uchwycona rzeczywistość wydaje się zanurzona w snach i niezrealizowanych wspomnieniach. Jednym z takich przykładów jest dzieło Na brzegu z 1946 roku. Lhoták bawi się nie tylko sam ze sobą, ale także z widzem. Obraz sprawia wrażenie naturalnego, jednak sceneria jest bardzo surowa. Po lewej stronie jest ściana, a rzeka powoli płynie w tle. Zielone stoisko przypomina garaż na motocykl. Piłka toczy się po wyblakłym i pożółkłym trawniku. Piłka i motocykl. Dwa odniesienia do dynamiki i swobody ruchu. Wolność, która towarzyszy ogromnej większości prac autora w tym okresie. Lhoták umiał po mistrzowsku uchwycić wielkie gesty za pomocą pozornie banalnych rzeczy. Obraz Na brzegu jest senny i spokojny, pomimo to wszystko ukrywa w sobie ogromną wolność.